jacek9520@gmail.com
tematyka cywilizacja zachodnia, filozofia, teologia, ekonomia, inne
Spis treści / Contents
Cywilizacja zachodnia i fenomen europejski
39 tekstów
The West’s Journey Beyond Death: Eschatology, Ammortality, and Potential Exhangeable Identities (2024)
English version of „Jak pokonać śmierć: od Edenu do wymiennych tożsamości. U źródeł dynamiki Zachodu”
The text serves as an expansion, supplement, and summary of several of my writings from recent years
Main thesis: The death anxiety, in its many historical forms, has been and continues to be an important driving force of our civilization. Today, as Western individuals lose faith in Christian eschatology and turn toward technology, the radical extension of life may lead to a loss of one’s existing identity, replaced by many successive ones. This could mark the starting point of a new stage in human evolution.
My other texts related to it include, among others: O ewolucji cywilizacji zachodniej (On the Evolution of Western Civilization) 2023; Następne sto, dwieście lat: czy śmierć zacznie stopniowo zanikać? (The Next Hundred, Two Hundred Years: Will Death Gradually Disappear?) 2022; Informacje wyprodukowane w historii Europy miarą modernizacji (Information Produced in European History as a Measure of Modernization) 2024; Cywilizacja zachodnia i Czas (Western Civilization and Time) 2012
Jak pokonać śmierć: od Edenu do wymiennych tożsamości. U źródeł dynamiki Zachodu (2024)
Tekst jest rozwinięciem, uzupełnieniem i podsumowaniem kilku moich tekstów z ostatnich lat. Teksty z nim powiązane to przede wszystkim: O ewolucji cywilizacji zachodniej (2023); Następne sto, dwieście lat: czy śmierć zacznie stopniowo zanikać? (2022); Informacje wyprodukowane w historii Europy miarą modernizacji (2024); Cywilizacja zachodnia i Czas (2012). Tekst jest powiązany z w.w., (a także z innymi), ale stanowi samodzielną całość. Jest w pewnym sensie podsumowaniem mojej pracy w okresie od roku 2008.
Teza główna: lęk przed śmiercią w swoich wielu historycznych postaciach był i jest nadal ważnym elementem napędu naszej cywilizacji. Obecnie, człowiek Zachodu traci wiarę w chrześcijańską eschatologię, zwraca się ku technologii, ale radykalne wydłużenie życia może skutkować utratą posiadanej tożsamości na rzecz wielu, kolejno następujących po sobie. Byłoby to punktem startu nowego etapu ewolucji człowieka.
wersja 9.2 (12.24)
Ilość informacji wyprodukowanych w historii Europy. Miara modernizacji (2024)
The Amount of Information Produced in European History as a Measure of Modernization
W tekście zawarta jest propozycja sporządzenia syntetycznej miary tempa historycznego rozwoju Europy. Miarą tą jest ilość informacji produkowana od VI do XIX wieku. Bazą wyliczeń jest praca historyków holenderskich, Jana Luitena van Zandena i Eltjo Buringha. Tekst jest uzupełniony modelem MS Excel, który pokazuje dokładne szacunki i pozwala samodzielnie dokonywać ich zmian. Oba dokumenty, tekst i model, są zaproszeniem do dyskusji nad syntetyczną miarą historycznego procesu modernizacji (model udostępniany na życzenie)
English The text proposes a synthetic measure of the historical pace of Europe’s development. This measure is based on the amount of information produced from the 6th to the 19th century. The calculations are derived from the work of Dutch historians Jan Luiten van Zanden and Eltjo Buringh. The text is accompanied by an MS Excel model that provides precise estimates and allows users to modify the calculations independently. Both the text and the model serve as an invitation to discuss a synthetic measure of the historical process of modernization (the model is available upon request).
O ewolucji cywilizacji zachodniej – referat wygłoszony na XII Polskim Zjeździe Filozoficznym (2023)
On the Evolution of Western Civilization: Paper Presented at the 12th Polish Philosophical Congress
Organizatorem było Polskie Towarzystwo Filozoficzne. Jest to czterostronicowy referat oraz trzy fragmenty książki: wprowadzenie, wstęp i résumé. Link do programu Zjazdu i mojego abstraktu (Session 21A, Sekcja Antropologii Filozoficznej, Friday, September 15th) https://easychair.org/smart-program/12PZF/2023-09-15.html (3. pozycja od góry)
English The organizer was the Polish Philosophical Society. The submission includes a four-page paper and three excerpts from the book: the introduction, the preface, and the résumé. Here is the link to the Congress program and my abstract (Session 21A, Philosophical Anthropology Section, Friday, September 15th): https://easychair.org/smart-program/12PZF/2023-09-15.html (3rd position from the top).
Rok 2023, wielkość pliku 8,2 MB, wielkość tekstu – 9 stron
Sekularyzacja historii. Notatki z książek: Wichrowski, Löwith, Nisbet (2023)
The Secularization of History: Notes on the Works of Wichrowski, Löwith, and Nisbet
Prezentuję cytaty i własne notatki z trzech książek poświęconych zmieniającym się paradygmatom narracji historycznej. Interesuje mnie w tych pracach zagadnienie laicyzacji narracji historycznej
English I present quotes and my own notes from three books dedicated to the evolving paradigms of historical narrative. My focus in these works is the issue of the secularization of historical narrative
Rok 2023, wielkość pliku 560 kB, wielkość tekstu – 20 stron
O ewolucji cywilizacji zachodniej (wersja 1.7.2. 2023)
On the Evolution of Western Civilization (Version 1.7.2, 2023)
Książka jest zapisem pomysłu, jak spojrzeć na ewolucję naszej cywilizacji na przestrzeni kilkunastu wieków, by dostrzec logikę jej rozwoju. Idea mojej koncepcji zawarta jest w podtytule: Od nadziei nieba i strachu przed piekłem, poprzez modernizację i sekularyzację świata do szukania w technologii leku na śmierć. Książka może być traktowana jako platforma startowa do dalszych prac.
English The book captures an idea of how to view the evolution of our civilization over several centuries to uncover the logic behind its development. The core of my concept is encapsulated in the subtitle: From the hope of heaven and fear of hell, through the modernization and secularization of the world, to seeking a cure for death in technology. The book can be seen as a starting platform for further research.
Rok 2023, wielkość pliku 1890 kB, wielkość tekstu – 103 strony (40 stron tekstu + aneksy + literatura). Aktualna wersja: listopad 1.7.2. Referat oparty na książce był prezentowany na XII Polskim Zjeździe Filozoficznym we wrześniu 2023 w Łodzi (Sekcja Antropologii Filozoficznej)
Wykład 1 – Historia zachodniej cywilizacji: średniowieczny fenomen europejski. Prezentacja zjawiska (2022)
YouTube Lecture 1 – The History of Western Civilization: The Medieval European Phenomenon. An Overview of the Concept
Wykład przedstawia efekty przyspieszenia cywilizacyjnego Europy od XI- XII wieku w dziedzinie technologii, gospodarki i nauki. Jest dźwiękową prezentacją Power Point na YouTube. Dla słuchaczy niezaawansowanych.
English The lecture presents the effects of Europe’s civilizational acceleration from the 11th–12th centuries in the fields of technology, economy, and science. It is a PowerPoint audio presentation available on YouTube, intended for beginner-level audiences.
Rok 2022, czas trwania 34 minuty
Wykład 2 – Historia zachodniej cywilizacji: jak w literaturze światowej tłumaczony jest fenomen europejski (2022)
YouTube Lecture 2 – The History of Western Civilization: How the European Phenomenon Is Interpreted in World Literature
Wykład przedstawia najważniejsze nurty literatury szukające wytłumaczenia cywilizacyjnego przyspieszenia Europy od XI-XII wieku. Jest dźwiękową prezentacją Power Point na YouTube. Dla słuchaczy niezaawansowanych.
English The lecture outlines the major strands of literature that seek to explain Europe’s civilizational acceleration starting in the 11th–12th centuries. It is a PowerPoint audio presentation available on YouTube, designed for beginner-level audiences.
Rok 2022, czas trwania 25 minut
Następne sto, dwieście lat: czy śmierć zacznie stopniowo zanikać? (2022) oraz Uzupełnienie (2023)
The Next 100–200 Years: Will Death Gradually Disappear? (2022), with an Addendum (2023)
Wiek XX wydłużył średnią długość życia bezprecedensowo i wzbudził jeszcze większe nadzieje. Jeśli uda się wyjść daleko poza obecne granice biologiczne, co się stanie ze śmiercią? Patrząc w przyszłość, jestem umiarkowanym optymistą. Ale setki miliardów dolarów inwestowanych w sektor anti-aging i life extension robią wrażenie. Zastanówmy się więc. Jeśli nasze życie będzie od dwóch do czterech razy dłuższe, czyżby nie miało to żadnego wpływu na nasze postrzeganie śmierci? I czy śmierć będzie wyglądać tak samo? Jestem przekonany, że nie.
English The 20th century unprecedentedly extended the average lifespan and sparked even greater hopes. If we manage to push far beyond the current biological limits, what will become of death? Looking to the future, I am a cautious optimist. However, the hundreds of billions of dollars being invested in the anti-aging and life extension sectors are certainly impressive. So, let us consider this: if our lives were to become two to four times longer, wouldn’t that fundamentally change our perception of death? And would death remain the same? I am convinced it would not.
W marcu 2023 napisałem uzupełnienie tego tekstu
Rok 2022, wielkość pliku 1000 kB, wielkość tekstu – 63 strony
Ekspansja zachodniej cywilizacji 1492 – 1914. Zmiany wielkości obszarów uzależnionych od Zachodu (2021)
Tekst odpowiada na pytanie, jak w okresie od XV do XX wieku wyglądały zmiany terytorialne poszczególnych imperiów na poszczególnych kontynentach, liczone w kilometrach kwadratowych. Prawdopodobnie, jest to pierwsza próba szczegółowego wyliczenia tych zmian, stulecie po stuleciu. Mój artykuł oraz model w MS Excel daje na te pytania odpowiedź i jest zaproszeniem do dalszej pracy.
Rok 2021, wielkość pliku 1750 kB, wielkość tekstu – 69 stron © Jacek Kwaśniewski 2021
- wersja pdf /15.9.21 zrobiona mała korekta na str. 25-28/
- arkusz kalkulacyjny MS Excel udostępniany na życzenie
The Expansion of Western Civilization, 1492–1914: Changes in the Size of Areas Dependent on the West (2021)
English version The text addresses the question of how the territorial changes of individual empires on different continents evolved, measured in square kilometers, from the 15th to the 20th century. This is likely the first detailed attempt to calculate these changes century by century. My article and the accompanying MS Excel model provide answers to these questions and serve as an invitation for further research.
2021, files size: 872 kB, 1528 kB, 22 pages & 49 pages
- PDF version Part I, text
- PDF version Part II, tables (Sept 15, 2021 small corrections made in pp 5-8)
- Excel spreadsheet available on request
O historycznych stymulatorach i hamulcach wzrostu gospodarczego. Europa, Chiny, Azja (2021)
On Historical Stimulators and Barriers to Economic Growth: Europe, China, Asia
Krótki tekst z mojego archiwum. Prezentuję trzy ważne teorie tłumaczące historyczny wzrost gospodarczy, E. Jones’a, A. Maddisona i D. Northa. Zamieszczam krótką informację o trzech sformalizowanych teoriach wzrostu oraz dwie koncepcje tłumaczące wyhamowanie Chin w okresie XVI-XIX wieku, teorię hamulca ludnościowego i złego podziału nadwyżki. Wspominam tu pomysły C. Bekara, M. Elvina, Z. Grilichesa, G.D. Hansena, Ch.R. Hultena, R. Lipseya, M. Kremera, J. Mokyra, E.C. Prescotta, R. Solowa.
English A short text from my archive. I present three significant theories explaining historical economic growth: those of E. Jones, A. Maddison, and D. North. I include brief information about three formalized growth theories, as well as two concepts addressing the slowdown of China between the 16th and 19th centuries: the population brake theory and the misallocation of surplus theory. I also mention ideas from C. Bekar, M. Elvin, Z. Griliches, G.D. Hansen, Ch.R. Hulten, R. Lipsey, M. Kremer, J. Mokyr, E.C. Prescott, and R. Solow.
Rok 2021 (poprzednie wersje 2009, 2018), wielkość pliku 745 kB, wielkość tekstu – 14 stron
Dlaczego Kościół, dlaczego chrześcijaństwo? Uzasadnienie wyboru (2021)
Why the Church? Why Christianity? A Justification of the Choice
Uzasadnienie wyboru Kościoła i chrześcijaństwa jako głównych zmiennych tłumaczących powstanie fenomenu europejskiego. Fragment tekstu Christianitas.
English Justification for Choosing the Church and Christianity as the Main Variables Explaining the Emergence of the European Phenomenon: A Fragment from the Text Christianitas
Rok 2021, wielkość pliku 600 kB, wielkość tekstu – 4 strony
Rzymska flota handlowa okresu Cesarstwa: szacunek wielkości (2021)
The Imperial Rome Merchant Fleet: Size Estimation
Rok 2021, wielkość pliku 640 kB, wielkość tekstu – 10 stron
- wersja pdf
- arkusz kalkulacyjny do samodzielnego szacunku (udostępniany na życzenie)
Nowa wersja fragmentu książki „Średniowieczne statki handlowe”. Przeczytałem świetną pracę norweskiego historyka Johanna Rasmusa Brandta, poświęconą szacunkowi wielkości rzymskiej floty handlowej epoki Cesarstwa. Nawiązałem z nim kontakt. Brandt podsumował dotychczasowe prace zajmujące się tym zagadnieniem i przedstawił bardzo klarowny metodologicznie szacunek. Postanowiłem usunąć dotychczasowy tekst poświęcony temu zagadnieniu w mojej książce i wykorzystać pracę Brandta. Dołączam arkusz kalkulacyjny do samodzielnego szacowania wielkości rzymskiej floty handlowej
English A new version of a fragment from my book Medieval Merchant Ships (in Polish). I recently read an excellent work by Norwegian historian Johann Rasmus Brandt, dedicated to estimating the size of the Roman Empire’s merchant fleet. I reached out to him directly. Brandt summarized the existing research on this topic and presented a very methodologically clear estimate. As a result, I decided to remove the previous section on this topic from my book and incorporate Brandt’s findings. I have also included a spreadsheet for independently estimating the size of the Roman merchant fleet.
Nieempiryczne fundamenty nauk empirycznych (2012)
The Non-Empirical Foundations of Empirical Sciences
Rok 2012, wielkość pliku 360 kB, wielkość tekstu – 41 stron
- wersja pdf (wpisz właściwą nazwę pliku, wskazówka: Cywilizacja 46 s.32)
(Tekst zabezpieczony przed otwarciem. Nie chcę go jeszcze publikować. Wymaga jeszcze pracy). Dwudziestowieczną filozofię nauki, pomimo wszystkich rozbieżności, cechuje wspólna myśl, że w tworzeniu teorii naukowych rolę odgrywają także twierdzenia, które nie mają statusu empirycznego, to znaczy nie poddają się procedurze falsyfikacji. Twierdzenia takie nazywane są potocznie w filozofii nauki sądami metafizycznymi. Zaliczane do czynników zewnętrznych (na przykład Carnap, Popper), wewnętrznych (na przykład Lakatos) lub sądów akceptowanych za zasadzie porozumienia społeczności uczonych (na przykład Kuhn, Kitcher, Longino). Ten zaskakujący konsensus, tak często skrajnie odmiennych teorii nauki, silnie legitymizuje chrześcijaństwo jako możliwy element współsprawczy nauki nowożytnej. Tekst ma charakter roboczy.
English (The text is protected from being opened. I am not ready to publish it yet, as it still requires further work).
Twentieth-century philosophy of science, despite its many divergences, shares a common idea: the creation of scientific theories also involves statements that do not have empirical status, meaning they cannot be subjected to falsification procedures. Such statements are commonly referred to in the philosophy of science as metaphysical judgments. These are classified as external factors (e.g., Carnap, Popper), internal factors (e.g., Lakatos), or judgments accepted by consensus within the scientific community (e.g., Kuhn, Kitcher, Longino). This surprising consensus among such often radically different theories of science strongly legitimizes Christianity as a potential co-contributing factor to the development of modern science. The text is a work in progress.
Christianitas. Fenomen europejski i chrześcijaństwo. Koncepcja książki i stan zaawansowania prac, maj 2021
The European Phenomenon and Christianity. Concept of the Book and Progress of Work, May 2021
Rok 2021, wielkość pliku 820 kB, wielkość tekstu – 17 stron
Wersja pdf podstrony Christianitas. Uzupełniana co jakiś czas. Ostatnio w maju 2021.
Po latach pracy, projekt badawczy Fenomen europejski i chrześcijaństwo jest na tyle zaawansowany, że można pokazać większość już napisanych jego składowych. Zachęcam do lektury tego tekstu, który pokazuje w skrócie całość projektu plus linki do gotowych części. Proszę czytać albo w wersji pdf albo w wersji online, czyli podstronę Christianitas
The European Phenomenon and Christianity. Concept of the Book and Progress of Work, May 2021
English version The PDF version of the Christianitas subpage, updated in May 2021. After several years, my research project titled European Phenomenon and Christianity has advanced to the point where most of its components, either finalized or in well-developed working versions, can now be presented together.
(Role of Church and Christianity in technological changes in medieval Europe)
2021, file size 515 kB, 12 pages
Wpływ Kościoła i chrześcijaństwa na postęp techniczny w Europie średniowiecznej (2020)
The Influence of the Church and Christianity on Technological Progress in Medieval Europe
Rok 2020, wielkość pliku 2,4 MB, wielkość tekstu – 95 stron (wersja z marca). Krótszą wersję prezentowałem na XI Zjeździe Filozoficznym w Lublinie, we wrześniu 2019 roku, w sekcji filozofii techniki (czwartek)
Średniowiecze było epoką wybitnie kreatywną technologicznie a chrześcijaństwo i Kościół odegrały ważną rolę w pobudzeniu technologicznym średniowiecznej Europy. Wkład Kościoła to: 1/ jego własny udział w tworzeniu innowacji, 2/ kreowanie technologicznego popytu, 3/ tworzenie kapitału ludzkiego i systemu cyrkulacji wiedzy, 4/ tworzenie instytucji gospodarki rynkowej, 5/ ideologiczne zintegrowanie Europy, 6/ tworzenie pro-innowacyjnego klimatu. Ten ostatni element stanowił o unikalności Europy. Na wysoką innowacyjność średniowiecznej Europy wpłynęły również czynniki zewnętrzne, m.in. topografia kontynentu, oddziaływanie kultur napływowych, import dalekich technologii, spuścizna antyczna i muzułmańska. W ogólnej puli innowacyjnej Kościół dominował w technologiach związanych z działaniem infrastruktury nauki oraz przy budowie proinnowacyjnego klimatu.
English The Middle Ages was a remarkably technologically creative era, and Christianity and the Church played a significant role in driving the technological advancements of medieval Europe. The Church’s contributions include: 1) its direct involvement in creating innovations, 2) generating technological demand, 3) building human capital and a system for knowledge circulation, 4) establishing market economy institutions, 5) ideologically unifying Europe, and 6) fostering a pro-innovation climate. This last element was key to Europe’s uniqueness. The high level of innovation in medieval Europe was also influenced by external factors, including the continent’s topography, the impact of incoming cultures, the importation of distant technologies, and the legacies of antiquity and the Muslim world. In the overall pool of innovations, the Church dominated in technologies related to the functioning of scientific infrastructure and in creating a pro-innovation climate.
Średniowieczne statki handlowe (książka, 2017)
Medieval Merchant ships
Studium z historii technologii i historii gospodarczej
Rok 2017, wielkość pliku pdf. 17 MB, wielkość tekstu – 228 stron
- on line – spis treści, krótka informacja i okładka (contents, short info, cover)
- pełna wersja pdf (full pdf version)
Książka o ewolucji europejskich środków morskiego transportu na przestrzeni od I do XVI wieku. Książkę można wydrukować, można też czytać na tablecie lub laptopie, bo nawigacja po niej jest ułatwiona dzięki dużej ilości linków. W listopadzie 2018 usunąłem bibliografię z obawy przed plagiatorami. Jest dostępna na indywidualną prośbę.
English A book about the evolution of European maritime transport from the 1st to the 16th century. The book can be printed or read on a tablet or laptop, as navigation is made easier by numerous hyperlinks. In November 2018, I removed the bibliography. However, it is available upon individual request.
Co przyspiesza a co hamuje postęp techniczny. O historycznych uwarunkowaniach innowacyjności (2019)
What Drives and What Slows Technological Progress: Historical Determinants of Innovation
Komentarz do książki Joela Mokyra The Lever of Riches: Technological Creativity and Economic Progress (Generator bogactwa: kreatywność technologiczna i postęp gospodarczy), Oxford University Press, 1990
English A Commentary on Joel Mokyr’s Book The Lever of Riches: Technological Creativity and Economic Progress, Oxford University Press, 1990
Rok 2019, wielkość pliku 465 kB, wielkość tekstu 40 stron
Przedstawiam listę czynników, które uznaje się w literaturze za ważne w pobudzaniu lub hamowaniu postępu technicznego. Skupiam się bardziej na historii niż dniu dzisiejszym, co wiąże się z moim obszarem zainteresowań – determinantach eksplozji technologicznej w Europie średniowiecznej i wczesnonowożytnej. Wykorzystałem kwerendę literatury dokonaną przez Joela Mokyra w jego książce The Lever of Riches. Od jej wydania minęło wiele lat, uaktualniłem więc argumentację tam przedstawioną oraz opatrzyłem ją krytycznym komentarzem.
English I present a list of factors considered in the literature to be important in stimulating or hindering technological progress. My focus is more on history than the present day, reflecting my area of interest: the determinants of the technological explosion in medieval and early modern Europe. I have drawn upon Joel Mokyr’s literature review from his book The Lever of Riches. Since its publication many years ago, I have updated the arguments presented there and supplemented them with critical commentary.
Średniowieczna rewolucja rolnicza w liczbach (2020)
The Medieval Aricultural Revolution – Quantitative Analysis
O pochodzeniu środków, dzięki którym Europa zaczęła pościg za ówczesnymi potęgami. Zaktualizowana wersja 2020 zawiera tabele z wyliczeniami efektów produkcyjnych rewolucji rolniczej.
English The article on how medieval Europe started to pursuit superpowers of that time (China, India, Islam states). Calculations are presented to show the roots and scale of the resources acquired thanks to the agrarian growth in IX-XIV centuries.
Rok 2015, aktualizacja 2020, wielkość pliku pdf. 410 KB, wielkość tekstu – 17 stron
Młyny i wiatraki. Energetyka przemysłowa Średniowiecza (2015)
Watermills and Windmills: The Industrial Energy of the Middle Ages
Kiedy mówimy o średniowiecznych młynach wodnych i wiatrowych, mamy na myśli stworzenie w Europie pierwszej na taką skalę na świecie infrastruktury energetycznej, która zaspokajała potrzeby rozwijającego się przemysłu. Energia dostarczana przez te młyny przyczyniła się do rozwoju takich gałęzi przemysłu, jak tekstylny, odzieżowy, drzewny, górniczy, metalurgiczny, budowlany, rolno-spożywczy, papierniczy i garbarski.
Rok 2015, wielkość pliku pdf. 1,64 MB, wielkość tekstu – 11 stron
Cywilizacja zachodnia i Czas. Streszczenie książki (2018)
Western Civilization and Time: A Summary of the Book
Rok 2007, 2018, wielkość pliku pdf. 250 KB, wielkość tekstu – 9 stron
Cywilizacja zachodnia rzuca wyzwanie śmierci. Robi to bez fanfar, ale konsekwentnie. Nastąpiło to w efekcie sekularyzacji czasu (jest tylko czas doczesny) i przekształcenia go w jedną z najważniejszych wartości. Czas jako wartość widać w kulcie szybkości, w kulcie młodości i żądaniu, by żyć coraz dłużej. Nie ma innych priorytetów, które równie szybko zwiększają swój udział w PKB. Jak do tego doszło? Co będzie dalej? O tym jest ta książka.
English version Western civilization is challenging death—not with fanfare, but patiently, persistently, and step by step. This phenomenon is the result of a centuries-long transformation of time into one of our core values. Time as a value is reflected in the cult of speed, the cult of youth, and the growing demand for ever longer lives. Few other priorities are increasing their share of GDP at such a rapid pace. In a world so preoccupied with mundane concerns, the priorities of acting faster and living longer transcend our everyday secular horizon, seemingly without limits—except perhaps in eternity.
Western Civilization and Time. The Book’s Concept & Synopsis
2007, 2018, file size 321 kB, 12 pages
English version Western civilization is challenging death—not with fanfare, but patiently, persistently, and step by step. This phenomenon is the result of a centuries-long transformation of time into one of our core values. Time as a value is reflected in the cult of speed, the cult of youth, and the growing demand for ever longer lives. Few other priorities are increasing their share of GDP at such a rapid pace. In a world so preoccupied with mundane concerns, the priorities of acting faster and living longer transcend our everyday secular horizon, seemingly without limits—except perhaps in eternity.
Rola chrześcijaństwa i Kościoła w europeizacji Europy (2013)
The Role of Christianity and the Church in the Europeanization of Europe
Rok 2010, 2013, wielkość pliku pdf 320 KB, wielkość tekstu – 20 stron
Tekst w wersji roboczej, będący w mojej nowej książce fragmentem analizy wstępnej. Omówienie roli chrześcijaństwa i Kościoła w powstaniu historycznego fenomenu europejskiego musi być poprzedzone opisem, jak i kiedy powstała Europa jako odrębny obszar kulturowy. Oraz jaką rolę odegrał w tym procesie Kościół – jedna z głównych sił kulturotwórczych. Omówione zostały etapy kulturowej integracji oraz rola rewolucji gregoriańskiej XI – XII wieku.
English A draft text included in the preliminary section of my book The European Phenomenon and Christianity. The discussion of the role of Christianity and the Church in the emergence of the historical European phenomenon must be preceded by an explanation of how and when Europe emerged as a distinct cultural area, as well as the role the Church—one of the primary culture-forming forces—played in this process. The text examines the stages of cultural integration and the role of the Gregorian Revolution of the 11th–12th centuries.
Średniowieczne korzenie nauki nowożytnej. Wpływ otoczenia na powstanie nauki. Rola Kościoła (2013)
The Medieval Roots of Modern Science: The Impact of Political, Economic, and Social Environments and the Role of the Church
Rok 2010, 2013, wielkość pliku pdf 420 KB, wielkość tekstu – 42
Tekst w wersji roboczej, rozpoczynający w mojej nowej książce rozdział o roli chrześcijaństwa i Kościoła w powstaniu nauki nowożytnej. Tekst składa się z trzech części: omówienia w skrócie schematu wyjaśniającego genezę nauki nowożytnej, zwięzłą prezentację czynników, które wpłynęły na powstanie nauki oraz bardziej szczegółowy opis czynników zewnętrznych, czyli działających spoza sfery nauki na jej powstanie. Omówione są m.in. czynniki historyczne, geopolityczne, społeczne, organizacyjne, ekonomiczne i inne. W tej części pokazana jest rola Kościoła w działaniu każdego z wymienionych czynników.
English A draft text about the role of Christianity and the Church in the emergence of modern science. First, discussion of Edward Grant’s theory on medieval roots of science and description of external factors, affecting science’s setting, forming its organizational, economic, social and political milieu. Next, three subsequent parts: a brief outline of the explanatory framework for the origins of modern science, a concise presentation of the factors that influenced its development, and a more detailed description of external factors—those operating outside the sphere of science but affecting its emergence. Among the factors discussed are historical, geopolitical, social, organizational, economic, and others. This section highlights the Church’s role in each of these factors.
Douglassa Northa wizja historycznego rozkwitu Zachodu (2013)
Douglass North’s Vision of the Historical Rise of the West
Rok 2013, wielkość pliku pdf 240KB, wielkość tekstu – 12 stron
Artykuł pokazuje teoretyczne fundamenty nowej ekonomii instytucjonalnej i sposoby ich aplikacji do analizy historii gospodarczej Zachodu. W pewnym sensie jest uzupełnieniem tekstu Northa „Paradoks Zachodu″, gdyż odsłania założenia teoretyczne tego podejścia.
English The article presents the theoretical foundations of New Institutional Economics and their application to the analysis of the economic history of the West. In a sense, it complements North’s text, The Paradox of the West, as it reveals the theoretical assumptions underlying this approach.
Nauka i religia: historiografia problemu (2011, 2020)
Historiography of Science and Religion
Rok 2010, aktualizacja 2020, wielkość pliku pdf 490 KB, wielkość tekstu – 32 strony
Tekst opublikowany w czasopiśmie Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, nr 49 / 2011 (link). Po kilku zmianach redakcyjnych opublikowany poniżej oraz w: Historia Filozofii, praca zbior. pod red. ks. St. Janeczka i A. Starościc, Wydawnictwo KUL, Lublin 2020 (info o książce i spis treści).
Tekst omawia ewolucję poglądów historyków i socjologów w okresie 1874-2010 na temat, jaki jest właściwy sposób opisu historycznych relacji pomiędzy nauką i religią. Przedstawiono najważniejsze koncepcje, które stanowiły kamienie milowe tej ewolucji: od XIX wiecznych prac Drapera i White’a, które ukazywały te relacje jako trwający przez wieki konflikt do aktualnie funkcjonującego paradygmatu opisu, który uznaje religię za ważny element współsprawczy nauki nowożytnej. Artykuł jest częścią rozdziału pod tytułem „Chrześcijaństwo i Kościół a powstanie nauki nowożytnej” w pisanej przeze mnie książce „Fenomen europejski i chrześcijaństwo”.
English The text discusses the evolution of historians’ and sociologists’ views between 1874 and 2010 regarding the proper way to describe the historical relationship between science and religion. It presents the key concepts that marked milestones in this evolution: from the 19th-century works of Draper and White, which portrayed this relationship as a centuries-long conflict, to the currently prevailing descriptive paradigm that recognizes religion as a significant co-contributing factor to the emergence of modern science. The article is part of a chapter titled „Christianity and the Church in the Emergence of Modern Science” in my forthcoming book, The European Phenomenon and Christianity.
Tabu śmierci. Dlaczego powstało, dlaczego gaśnie (2006)
The Taboo of Death: Why It Emerged and Why It Is Fading
Tekst prezentowany na konferencji “Filozofia a śmierć” (Wydział Teologiczny UŚ, marzec 2007). Skrócona wersja opublikowana w: Filozofia a śmierć, Katowice 2007
Rok 2006, wielkość pliku pdf. 720 KB. Wielkość tekstu – 24 stron
Kulminacja tabu śmierci w połowie XX wieku jest ściśle powiązana z przebiegiem procesów demograficznych i ich skutkami psychologicznymi. Postęp przeżywalności młodych w pierwszej połowie wieku ostro kontrastował z brakiem postępu w odniesieniu do ludzi starszych i komunikowanym im brakiem nadziei w tym zakresie. Reakcją było wyciszenie tematu śmierci jako obrona przed masową frustracją i równoczesny duży wzrost inwestycji na ochronę zdrowia. Odłożone w czasie efekty tych nakładów poprawiły na tyle relatywną przeżywalność ludzi starszych, że tabu obecnie słabnie.
English The development, culmination, and gradual decline of the death taboo are linked to the unique demographic situation in the West during the 20th century and its psychological effects. At the root of the death taboo lies a specific phenomenon from the first half of the century: a dramatic increase in life expectancy for younger generations (+45%), contrasted with minimal improvement (+3%) for the elderly (who made up two-thirds of the population). Adding to this was the „scientific” pessimism regarding further life extension for the elderly, as the prevailing opinion among scientists was that the life expectancy was approaching the biological limit. This created a stark disparity: the elderly observed that the young had largely stopped dying, while they themselves had little hope for longer lives. The reaction to this deeply frustrating reality was the suppression of the subject of death from collective consciousness—death became taboo. At the same time, massive investments in the healthcare sector began. The delayed effects of these investments eventually led to significant gains in life expectancy for the elderly. As a result, the death taboo, initially a psychological defense against frustration, began to weaken.
Rosja czyli nieszczęście świata (2014)
Russia: The World’s Misfortune
Rok 2014, wielkość pliku pdf. 1,4 MB, liczba stron: 16 stron tekstu i 24 strony: statystyka, mapy, wykresy
Drukować plik pdf należy z włączeniem autorotacji, bo niektóre tabele są na stronach w układzie poziomym.
Rosja jest potężna militarnie i słaba ekonomicznie. Gospodarka to niemal monokultura surowcowa. Poddańcza kultura polityczna, przywódcy jak banda rabusiów z psychopatycznym odchyleniem. Do tego dysponujący atomowym guzikiem. Napadają na sąsiednie państwo przy ogromnym poparciu własnego społeczeństwa, nie wyłączając opozycji. Taki kraj, taka cywilizacja to nieszczęście dla świata. Niestety, trzeba z tą Rosją jakoś żyć. Ale nie wolno ulegać pokusie myślenia, że to normalny kraj. Rosyjscy przywódcy kumulują w sobie całą rosyjską frustrację i poczucie niższości wobec Zachodu. Rodzi się z tego zawiść, wrogość, agresja, chęć odwetu.
English Russia is militarily powerful but economically weak. Its economy is nearly a raw material monoculture. The political culture is servile, and its leaders resemble a band of robbers with psychopathic tendencies—leaders who, moreover, hold the nuclear button. They invade neighboring countries with overwhelming support from their own society, including much of the opposition. Such a country, such a civilization, is a misfortune for the world. Unfortunately, we have to coexist with this Russia in some way. But we must resist the temptation to think of it as a normal country. Russian leaders embody the nation’s frustration and inferiority complex toward the West. This breeds envy, hostility, aggression, and a desire for revenge.
Historyczny fenomen europejski, czyli jak Europa prześcignęła Azję (2009)
The Historical European Phenomenon: How Europe Surpassed Asia
”Ujęcie liczbowe, dyskutowane problemy, polemiki, literatura”
Tekst w wersji skróconej opublikowany w książce “Język, umysł i technologia. Eseje zainspirowane prozą Stanisława Lema”, Łódzka Biblioteka Filozoficzna. Książka zawiera materiały z konferencji zorganizowanej przez Instytut Filozofii UŁ w 2009 r.
Rok 2009, wielkość pliku pdf. 530 KB, wielkość tekstu – 27 stron
Jedno z nielicznych w literaturze polskiej omówienie światowego dorobku w toczącej się debacie na temat historycznego fenomenu europejskiego. Przedstawione zostały dane liczbowe ukazujące historyczny wyścig gospodarczy Europy i Azji, problemy dyskutowane w literaturze w związku z fenomenem europejskim, osie polemik teoretycznych oraz sprawa tajemniczych źródeł europejskiej innowacyjności. Ponadto literatura przedmiotu z licznymi odniesieniami do pozycji dostępnych w Internecie.
English One of the few discussions in Polish literature addressing the global body of work in the ongoing debate about the historical European phenomenon. The text presents numerical data illustrating the historical economic race between Europe and Asia, the issues debated in the literature regarding the European phenomenon, the axes of theoretical disputes, and the question of the mysterious sources of European innovativeness. Additionally, it includes references to the subject literature, with numerous links to resources available online.
Poczucie winy w kulturze Zachodu. Refleksje nad książką Jean Delumeau (2008)
The Emergence of a Western Guilt Culture, 13th–18th Centuries: Reflections on Jean Delumeau’s Book
Rok 2008, wielkość pliku pdf. 130 KB, wielkość tekstu – 7 stron
Chrześcijaństwo wieków XIII – XVIII intensywnie wpajało wiernym poczucie nieskończonej winy i grzechu. Ale czy było skuteczne? Czy zdołało przestraszyć wszystkich, czy tylko elity? Klasyczne dzieło historyka francuskiego Jean Delumeau wpisuje się w debatę na temat korzeni naszej cywilizacji i jest od przeszło dwudziestu lat gorąco dyskutowane. Przedstawiam podsumowanie tej dyskusji i garść własnych refleksji. _(obszerne 21 stronicowe streszczenie książki na stronie Recenzje)
English Christianity from the 13th to the 18th century intensely instilled in the faithful a sense of infinite guilt and sin. But was it effective? Did it manage to frighten everyone, or only the elites? The classic work of French historian Jean Delumeau is part of the debate on the roots of our civilization and has been the subject of heated discussion for over twenty years. I present a summary of this debate along with some of my own reflections. (A comprehensive 21-page summary of the book is available on the Recenzje (Reviews) page.)
Douglass C. North, Paradoks Zachodu (2013)
Douglass C. North, Paradox of the West – Polish translantion
Rok 2013 (tłumaczenie), wielkość pliku pdf 300 KB, wielkość tekstu – 24 strony
Znany tekst D.C. Northa – noblisty z dziedziny ekonomii, o przyczynach historycznego sukcesu gospodarczego Europy i o związku między wzrostem gospodarczym a rozwojem wolności. Także o źródłach historycznej porażki Chin i islamu. North jest jednym z czołowych przedstawicieli nurtu nowej ekonomii instytucjonalnej. „Paradoks Zachodu″ jest tekstem, w którym „nie widać teorii″, lecz jej zastosowanie do analizy konkretnego przypadku z dziedziny historii gospodarczej. To, co mnie u Northa szczególnie interesuje to jego teoretyczne uzasadnienia kulturowych determinant wzrostu gospodarczego. Tekst „Paradoks Zachodu″ jest w znacznej części temu właśnie poświęcony.
English A well-known text by D.C. North, a Nobel laureate in economics, on the causes of Europe’s historical economic success and the relationship between economic growth and the development of freedom. It also addresses the historical failures of China and Islam. North is one of the leading figures in the field of new institutional economics. The Paradox of the West is a text in which the „theory is not visible” but rather applied to the analysis of a specific case in economic history. What particularly interests me in North’s work is his theoretical justification of the cultural determinants of economic growth. A significant portion of The Paradox of the West is devoted to this topic.
Współczesny Zachód i mityczne doświadczanie czasu (2012)
The Contemporary West and the Mythical Experience of Time
Rok 2006, 2012, wielkość pliku pdf. 168 KB, wielkość tekstu – 6 stron
Zachodnie doświadczanie świata jest sterowane mitami. Jednym z najważniejszych jest mityczne przeżywanie Czasu, w tym przekonanie, że człowiek – odkąd sięgnąć pamięcią – pragnie dłuższego życia. Ten mit ma potężną siłę oddziaływania, którą odczuwamy na co dzień, aczkolwiek sam jest niewidzialny, choć wszechobecny. Jak każdy mit. Przekonanie, że pragnienie dłuższego życia jest odwieczne, jest złudzeniem, ale działającego na nas mitu nie widzimy a zarazem ufamy mu bezgranicznie.
English The Western experience of the world is deeply influenced by myths, one of the most significant being the mythical perception of time. This includes the belief that humanity has always desired a longer life. Modern individuals are convinced that this desire has always been a part of human nature. Today, it stands at the top of our priority list, consuming a tremendous amount of resources. However, this desire, now so deeply ingrained, was until recently far down in the hierarchy of human aspirations.
Over the last few decades, this wish has transformed into a myth. As a myth, it is perceived as eternal, self-evident, and almost indisputable—questioning it risks intellectual banishment. This mythical perception wields immense yet invisible power, shaping our priorities and legitimizing the desire for a longer life. It not only justifies the vast allocation of resources to activities aimed at life extension but also obscures the historical reality: the belief in an eternal longing for longevity is, in fact, an illusion. And yet, we fail to recognize the myth that governs us, trusting it implicitly while it quietly shapes the modern world.
Czy teoria cywilizacji może być naukowa? (2007)
Can the Theory of Civilization Be Scientific?
Stosowalność koncepcji programów badawczych Imre Lakatosa w naukach humanistycznych
The Applicability of Imre Lakatos’ Concept of Research Programs in the Humanities
Wykład w Polskim Towarzystwie Filozoficznym, Szczecin, grudzień 2007, modyfikacja 2010
Rok 2007, wielkość pliku pdf. 280 KB, wielkość tekstu – 10 stron
Omówienie mojej książki “Cywilizacja zachodnia i czas” w świetle teorii nauki Imre Lakatosa. Narzędzia metodologii programów badawczych Lakatosa okazują się mieć zastosowanie przy tworzeniu pewnej klasy teorii humanistycznych oraz przy ocenie spełniania przez nie kryterium naukowości.
English A Discussion of my book Cywilizacja zachodnia i Czas (Western Civilization and Time) in light of Imre Lakatos’ theory of science. The methodological tools of Lakatos’ research programs prove to be applicable in the development of a certain class of humanities theories and in evaluating their adherence to the criteria of scientific validity.
Islam i Rosja: przegrane cywilizacje? (2006)
Islam and Russia: Lost Civilizations?
Rok 2006, wielkość pliku pdf. 175 KB, wielkość tekstu – 12 stron
Tekst pisany w roku 2006. Dziś domaga się aktualizacji. Bo przegrywający modernizację islam, zaatakował Europę muzułmańskim tłumem imigrantów i ich żądaniami, które są sprzeczne z naszymi cywilizacyjnymi fundamentami. A my już tak przesiąkliśmy relatywizmem kulturowym, że nie umiemy powiedzieć twardo NIE! Na razie problem islamu, który przegrywa i równocześnie atakuje tylko zasygnalizowałem w małej aktualizacji. Ale trzeba będzie napisać więcej.
Sam tekst jest o tym, jak to dwa wielkie procesy historyczne, sekularyzacja i modernizacja Zachodu, przekształciły czas w jedną z nadrzędnych wartości współczesnego człowieka Zachodu. W dużej mierze, dzięki tej właśnie transformacji i unikalnemu skorelowaniu w czasie obu procesów, Zachód osiągnął bezprecedensowy poziom rozwoju materialnego. Islam i Rosja – dwie inne cywilizacje oparte na religiach teocentrycznych, także doświadczyły tych procesów, ale ich przebieg w czasie był tam zdecydowanie odmienny. Efektem jest zdecydowanie niższy poziom modernizacji i kultura, która utrudnia nadrabianie zaległości.
English A text written in 2006, now in need of an update. The Islam that is losing the modernization race has attacked Europe with a wave of Muslim immigrants and their demands, which are fundamentally incompatible with our civilizational foundations. Meanwhile, we have become so steeped in cultural relativism that we are unable to firmly say NO! For now, the issue of Islam, which is simultaneously losing and attacking, has only been briefly addressed in a small update. But more will need to be written.
The text itself focuses on how two great historical processes—secularization and the modernization of the West—transformed time into one of the supreme values for the contemporary Western individual. To a large extent, it was this transformation and the unique temporal alignment of these two processes that enabled the West to achieve an unprecedented level of material development. Islam and Russia—two other civilizations founded on theocentric religions—also experienced these processes, but their timing and progression were markedly different. As a result, they exhibit significantly lower levels of modernization and cultural traits that hinder catching up with the West.
Historia technologii – sugestie, od czego zacząć lektury (2014)
History of Technology: Suggested Starting Readings
Rok 2014, wielkość pliku pdf. 126 KB, wielkość tekstu – 6 stron
Krótki tekst, co warto przeczytać zanim podejmie się dyskusję o czynnikach determinujących rozwój technologiczny. Teoretyczne rozważania na ten temat powinny bazować na podstawowej przynajmniej znajomości faktografii. Prezentuję dwanaście książek, do których warto sięgnąć. Większość to lektury rekomendowane w uniwersyteckich programach historii technologii. Wśród nazwisk autorów są m.in. Frances i Joseph Gies, James MacLachan, Ian McNeil, Lewis Mumford, Bryan Bunch i Alexander Hellemans, Daniel Headrick, James McClellan i Harold Dorn.
English A short text on what is worth reading before engaging in a discussion about the factors determining technological development. Theoretical considerations on this topic should at least be grounded in a basic familiarity with factual information. I present twelve books worth exploring. Most of them are recommended readings in university programs on the history of technology. Among the authors are Frances and Joseph Gies, James MacLachlan, Ian McNeil, Lewis Mumford, Bryan Bunch and Alexander Hellemans, Daniel Headrick, James McClellan, and Harold Dorn.
Chrześcijaństwo i modernizacja Zachodu (2008)
Christianity and the Modernization of the West
Rok 2007-2008, aktualizacja 2010, 2021, wielkość pliku pdf. 330 KB, wielkość tekstu – 6 stron
Tekst pisany w roku 2008 jako zapowiedź ostatniego rozdziału książki “Cywilizacja zachodnia i Czas”. Jak chrześcijaństwo sprzyjało historycznemu procesowi modernizacji Zachodu. Rozdział zamienił się w duży projekt badawczy. Piszę na ten temat osobną książkę. Jej główne tezy oraz gotowe fragmenty – patrz podstrona Christianitas. Jednak sam tekst jest na tyle ciekawy, że wykorzystuję go teraz (2021) do pracy nad szkicem o ewolucji zachodniej cywilizacji.
English A text written in 2008 as a preview of the final chapter of the book Western Civilization and Time. It explores how Christianity contributed to the historical process of modernization in the West. That chapter eventually grew into a major research project. I am now writing a separate book on this topic. Its main theses and completed sections can be found on the Christianitas subpage. However, the original text is interesting enough that I am now (in 2021) using it as part of my work on a draft about the evolution of Western civilization.
Jak analizować religijne determinanty zachodniej cywilizacji (2014)
How to Analyze the Religious Determinants of Western Civilization
Informacja o powstającej książce pod roboczym tytułem „Fenomen europejski i chrześcijaństwo″
(Information about the upcoming book with the working title The European Phenomenon and Christianity)
Rok 2014, wielkość pliku pdf 130KB, wielkość tekstu – 4 strony
Wrzesień 2021. To jest dość stary tekst. Główne tezy mojej książki i gotowe fragmenty są opracowane bardziej szczegółowo na podstronie Christianitas. Kiedyś ten tekst cieszył się pewną popularnością (został pobrany ponad 1100 razy w okresie 2013-2014) i postanowiłem go zachować tutaj.
English September 2021. This is a fairly old text. The main theses of my book and completed sections are presented in more detail on the Christianitas subpage. This text was once quite popular (downloaded over 1,100 times during 2013–2014), and I decided to keep it here.
Filozofia i teologia
12 tekstów
Modlitwa na Wyspach Bergamutach (2015)
Prayer on the Bergamot Islands
Rok 2015, wielkość pliku 90 kB, wielkość tekstu – 3 strony
O tym, jak zaskakujące mogą być dla Pana Boga słowa kierowanej do Niego modlitwy. Ale, jak Go znam, nieźle Go to pewnie ubawiło.
English About how surprising words directed to God in prayer can be for Him. But, knowing Him, it probably amused Him quite a bit.
„Nie wódź na pokuszenie” czy „Odwódź od pokuszenia”? (2017)
„Lead Us Not into Temptation” or „Turn Us Away from Temptation”?
Rok 2005, 2015, 2016, 2017. Wielkość pdf. 390 KB. Wielkość tekstu – 21 stron.
Tekst ukazał się również na portalu Opoka link do tekstu na portalu
Papież Franciszek proponuje odejście od tradycyjnego zwrotu w Modlitwie Pańskiej „Nie wódź nas na pokuszenie” i zastąpienie go słowami, które do liturgii wprowadził Episkopat francuski: „Nie pozwól nam ulec pokusie”. Jest to propozycja ze wszech miar zasadna. Powtarza w zasadzie wersję sformułowaną w roku 1965 w polskiej Biblii Tysiąclecia i propozycję, także z lat sześćdziesiątych, Jean Carmignaca (1914-1986).
Sformułowanie „Nie wódź nas na pokuszenie” było wielkim problemem teologicznym, z którym borykali się już ojcowie Kościoła starożytnego, którego wyjaśnieniu poświęcono tysiące tekstów na przestrzeni ponad tysiąca lat. Tłumacze polskiej Biblii Tysiąclecia dokonali w roku 1965 takiej jego zmiany („i nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie”), że stało się ono forpocztą nowoczesnej egzegezy biblijnej. Warto więc pochylić się nad przedziwną historią tego zwrotu.
English Pope Francis proposes moving away from the traditional phrase in the Lord’s Prayer, „Lead us not into temptation,” and replacing it with the wording introduced into the liturgy by the French Bishops’ Conference: „Do not let us fall into temptation.” This is a perfectly reasonable suggestion. It essentially echoes the version formulated in 1965 in the Polish Millennium Bible and the proposal from the 1960s by Jean Carmignac (1914–1986).
The phrase „Lead us not into temptation” has been a significant theological challenge, one that the ancient Church Fathers wrestled with and that has been the subject of thousands of texts over more than a thousand years. The translators of the Polish Millennium Bible in 1965 modified it to „and do not allow us to fall into temptation,” making it a precursor to modern biblical exegesis. It is therefore worth reflecting on the peculiar history of this phrase.
Życie po śmierci. Perspektywa chrześcijańska (2019)
Life After Death: A Christian Viewpoint
Rok 2019, wielkość pliku pdf. 360 KB. Wielkość tekstu – 20 stron
Tekst jest próbą pokazania, zgodnie z pryncypiami doktryny katolickiej, wizji tego, co nas czeka po śmierci. Przedstawiona wizja tamtego świata jest maksymalnie ściśle powiązana z fundamentalną prawdą wiary o nieskończonej Bożej miłości. Inne rozważania na ten temat zwykle miewały kłopot, by harmonijnie powiązać nieskończoną Bożą miłość i miłosierdzie z cierpieniem dusz potępionych w piekle. Jak to pogodzić?
Wersja pierwotna była opublikowana w roku 2014. Po wielu dyskusjach i prezentacjach tego tekstu na różnych forach, wprowadziłem kilkadziesiąt zmian, które nieco zmniejszają jego objętość, lepiej tłumaczą moje stanowisko oraz rozpraszają niektóre przynajmniej wątpliwości, jakie zgłaszali czytelnicy.
English This text attempts to present, in accordance with the principles of Catholic doctrine, a vision of what awaits us after death. The vision of the afterlife presented here is closely tied to the fundamental truth of faith in God’s infinite love. Other reflections on this subject have often struggled to harmoniously reconcile God’s infinite love and mercy with the suffering of souls condemned to hell. How can this be reconciled?
The original version was published in 2014. After many discussions and presentations of this text in various forums, I introduced dozens of changes that slightly reduced its length, better explained my position, and addressed at least some of the doubts raised by readers.
Dlaczego lubię chodzić na msze dla przedszkolaków (2006, 2016)
Why I Enjoy Attending Masses for Preschoolers
Rok 2006, wielkość pliku pdf. 110 kB. Wielkość tekstu – 1 strona
Bo jej uczestnikami są ludzie autentyczni, ciekawi świata i myślący. Ludzie, którzy szukają i nie boją się mylić.
English Because it is attended by authentic, curious, and thoughtful people. People who seek and are not afraid to make mistakes
Konieczność zła. Dowód nie wprost (Uzupełnienie argumentacji Plantingi) (2020)
Rok 2021, wielkość pliku pdf 920 KB, wielkość tekstu – 9 stron, w: „Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi”, red. Janusz Maciaszek, Wydawnictwo UŁ (cała książka)
Tradycja chrześcijańska traktuje zło, jako nieunikniony produkt uboczny posiadania przez nas wolnej woli. Są jednak uczeni, którzy twierdzą, że wbrew temu, co głosi tradycja, nie ma sprzeczności w istnieniu wolnych istot zawsze czyniących dobro. Dotychczasowe próby wykazania, że się mylą nie były udane. Mój dowód wspierający tradycję jest dowodem nie wprost i rozwiązuje problem. Zakładam wstępnie, że może istnieć świat wolnych istot czyniących zawsze dobrze a następnie wykazuję, że teza ta jest wewnętrznie sprzeczna. Zgodnie więc z regułami dowodzenia nie wprost, płynie stąd wniosek, że zło jest nieuchronne, jeśli istnieje wolna wola. Tekst jest także uzupełnieniem i wsparciem rozumowania Alvina Plantingi.
Tekst, napisany kilka lat temu, został właśnie opublikowany w księdze jubileuszowej, poświęconej mojemu przyjacielowi, Ryszardowi Kleszczowi. Załączam spis treści tej pracy i wersję mojego tekstu, którą tam zamieściłem.
Necessity of evil. Proof by contradiction. (Supplement to Alvin Plantinga, 2009)
English version of Polish text Konieczność zła. Dowód nie wprost
2009, 2015. Pdf file – 110 KB. 3 pages
The Christian tradition views evil as an inevitable byproduct of our possession of free will. However, some scholars argue that, contrary to tradition, there is no contradiction in the existence of free beings who always do good. So far, attempts to prove them wrong have not been successful. My proof, which supports the traditional view, is an indirect argument that resolves the issue. I begin by assuming that a world of free beings who always do good could exist and then demonstrate that this thesis is internally inconsistent. Therefore, according to the principles of proof by contradiction, it follows that evil is inevitable if free will exists. This text also complements and supports Alvin Plantinga’s reasoning.
A Polish version of the text was published in an international Festschrift collection honoring my friend, the eminent philosopher Ryszard Kleszcz, on his 70th birthday. The text, which I wrote several years ago, was included in this jubilee volume dedicated to him.
Miłość Boga. Informacja dla ateistów, agnostyków i wątpiących (2013)
God’s Love: A Message for Atheists, Agnostics, and Doubters
Rok 2013, aktualizacja 2017, 2020 wielkość pliku pdf 187 KB. wielkość tekstu – 6 stron
Artykuł jest próbą pozbawionego emocji zdefiniowania pojęcia Boża miłość. Definicja ma być zgodna z doktryną katolicką i równocześnie odwoływać się składników neutralnych światopoglądowo. Żeby każdy, także niewierzący, wiedział co ma na myśli osoba wierząca, mówiąc: Bóg nas kocha, Bóg jest miłością. Wybrany sposób opisu pojęcia „Boża miłość” jest definiowaniem przez analogię. Analogią jest miłość matki, zdefiniowana jako lista tego, co straciłem wraz z jej śmiercią.
English The article attempts an unemotional definition of the concept of God’s love. The definition aims to align with Catholic doctrine while also referencing components that are neutral in terms of worldview. The goal is for everyone, including non-believers, to understand what a believer means when saying, „God loves us” or „God is love.” The chosen method of describing the concept of „God’s love” is through analogy. The analogy used is a mother’s love, defined as a list of what I lost with her passing.
Miłość, przypadek czy tajemnica? Logika działania Opatrzności (2019)
Love, Chance, or Mystery? The Logic of Divine Providence
Dlaczego Opatrzność, która aktywnie i z miłością ingeruje w świat, toleruje zło?
Rok 2019, wersja 2, wielkość pliku pdf. 300 KB, wielkość tekstu – 7 stron
Tekst opublikowany w miesięcznikuTygiel Kultury nr. 10-12. 2009 i na portalu Katolik.pl (w obu publikacjach wersja starsza)
- wersja on-line czasowo nieczynna
- streszczenie on-line
- wersja pdf nowa wersja 2019
Dzięki Alvinowi Plantindze została w dużej mierze rozstrzygnięta dyskusja, czy wiara w dobrego i wszechmocnego Boga daje się pogodzić w faktem istnienia zła. Wiemy już, że tak (patrz Recenzje: Plantinga) Ale to nie wszystko. Trzeba jeszcze uwzględnić, że Bóg – według doktryny katolickiej – ciągle ingeruje w świat, kierując się miłością. Te działania Bożej Opatrzności z ludzkiego punktu widzenia są często niezrozumiałe a nawet budzą sprzeciw. Kowalski prosił Boga i został uzdrowiony w Lourdes, ale Holocaustowi Bóg nie zapobiegł. Nie wystarczy wykazać, że dobroć i wszechmoc Boga nie kłóci się z istnieniem zła. Trzeba zrozumieć tę „dziwną” logikę Bożej Opatrzności. Nie zasłaniając się przy tym wymówką, że to tajemnica. Właśnie o tym jest mój tekst.
English Why does Divine Providence, which actively influences the world with love, tolerate evil? The classical theodicy addresses why an almighty and benevolent God permits evil, offering a theological defense of God against the apparent inconsistency between evil and the existence of an omnipotent and omnibenevolent deity. However, my approach introduces an additional element to the discussion: Divine Providence. According to Catholic doctrine, Providence, guided by love, continually intervenes in the world and human affairs.
Thanks to Alvin Plantinga, much of the debate over reconciling belief in a good and omnipotent God with the existence of evil has been resolved, demonstrating that such belief is logically coherent. Yet, this is not the whole story. Divine Providence’s actions, while grounded in love, are often incomprehensible and even troubling from a human perspective. For instance, Kowalski prays and is miraculously healed in Lourdes, while God does not intervene to prevent the Holocaust. From the individual’s standpoint, Providence can appear arbitrary or even unjust.
Thus, the challenge is not only to reconcile God’s justice and holiness with the presence of evil but also to make sense of the seemingly “strange” logic of Providence’s interventions. It is not enough to dismiss these as mere mysteries; we must engage with them more deeply. This is precisely the focus of my text.
Czym jest zło? Dlaczego czynimy zło? (2015)
What Is Evil? Why Do We Commit Evil?
Rok 2015, wielkość pliku pdf. 240 KB. Wielkość tekstu – 4 strony
Dyskutując na temat zła (patrz inne moje teksty na ten temat) słuchacze nieodmiennie zadają mi pytanie podstawowe: czym ono jest i dlaczego istnieje. Ten tekst ma być pomocą w naszych rozmowach. Nie jest przeglądem encyklopedycznym. Jest moją osobistą odpowiedzią na to pytanie. Chcę, by był pomocny nie tylko w rozmowach, ale może i w rozumieniu świata wokół nas.
English Discussing Evil (see my other texts on this topic), my listeners invariably ask me the fundamental question: what is evil, and why does it exist? This text is intended as a guide for our discussions. It is not an encyclopedic overview but my personal response to this question. I hope it will be helpful not only in conversations but also in understanding the world around us.
Model Wszechświata pojmowalny psychologicznie i jego konsekwencje (2017)
A Psychologically Comprehensible Model of the Universe and Its Implications
Rok 2017, wielkość pliku 210 KB, wielkość tekstu – 7 stron
Na końcu tekstu link do animowanego modelu interaktywnego
Rozmiary i czas istnienia Wszechświata to miliardy lat i tryliardy kilometrów. Żeby te liczby zrozumieć, potrzebny jest model Wszechświata wykonany w takiej skali, aby był pojmowalny psychologicznie, żebyśmy jego rozmiary i czas umieli odnieść do czegoś znanego. I żebyśmy umieli zrozumieć proporcje między rozmiarami Wszechświata a naszą Ziemią i między czasem trwania Wszechświata a czasem trwania naszego gatunku i naszej cywilizacji. Taki model pomaga – przez analogię – zrozumieć wstrząs kulturowy spowodowany Rewolucją Naukową (XV-VXII wiek) i jest wyzwaniem dla teologii chrześcijańskiej.
English The size and duration of the Universe span billions of years and trillions of kilometers. To comprehend these numbers, a model of the Universe is needed—one scaled to be psychologically graspable, allowing us to relate its dimensions and time span to something familiar. Such a model helps us understand the proportions between the size of the Universe and our Earth, as well as between the lifespan of the Universe and the duration of our species and civilization. This model also aids in drawing analogies to comprehend the cultural upheaval caused by the Scientific Revolution (15th–17th century) and presents a challenge to Christian theology.
Pierwotna wersja była opublikowana na stronie w roku 2013. Teraz zwiększyła się nieco objętość (z 5 do 7 stron), model czasowy Wszechświata wydłużyłem do 100 lat i wprowadziłem kilkanaście drobnych korekt.
Sens życia jest, gdy o nim nie myślimy (2008)
The Meaning of Life Exists When We Don’t Think About It
Rok 2009, wielkość pliku pdf 370 KB, wielkość tekstu – 9 stron
Tekst w wersji skróconej opublikowany w miesięczniku Tygiel Kultury nr. 10-12. 2009
Większość z nas nie myśli o sensie życia, co jest objawem zdrowia, gdyż sensem życia jest równowaga między wieloma wartościami, jakie realizujemy na co dzień. I tylko, gdy jakaś bardzo ważna wartość znika z naszego życia lub ją tracimy, zaczynamy o całym problemie myśleć. Jednak wielowiekowa tradycja rozumie sens życia zdecydowanie inaczej – jako cel istnienia. O ile pierwsze znaczenie jest etycznie neutralne, drugim zawładnęli moraliści, którzy traktują sprawę jako jeden z fundamentalnych problemów człowieka. Tyle, że zwykli ludzie przeważnie w ogóle się tym nie interesują. Czyżby większość z nas była niemądra?
English Most of us do not think about the meaning of life. This is a sign of mental health, as the meaning of life lies in the balance between the many values we pursue in our daily lives. It is only when a crucial value disappears from our lives, or we lose it, that we begin to reflect on the whole question. However, centuries-old tradition understands the meaning of life quite differently—as the ultimate purpose of human existence.
These two approaches can conflict with each other. The first—balance between values—is morally neutral, while the second, rooted in tradition, is often shaped by moralists who see it as one of the fundamental issues of human life. Yet, in everyday life, most people are not interested in this question at all. Does that make most of us foolish?
Co to jest postmodernizm (2011)
What is postmodernism
Autor: Elisabeth Anderson. Tłumaczenie: Jacek Kwaśniewski
Rok 2011, wielkość pliku 180 KB, wielkość tekstu – 4 strony
Na tle wielu tekstów o postmoderniźmie, ten wyróżnia się wyjątkową klarownością i zwięzłością. Moje tłumaczenie odchodzi od niedobrego zwyczaju tłumaczenia postmodernistycznych neologizmów dosłownie. Te dosłowne tłumaczenia zrodziły w pewnym stopniu złą sławę tekstów postmodernistycznych jako niezrozumiałych i bełkotliwych.
English Among the many texts on postmodernism, this one stands out for its exceptional clarity and conciseness. My translation avoids the unfortunate habit of rendering postmodernist neologisms literally. Such literal translations have contributed, to some extent, to the negative reputation of postmodernist texts as incomprehensible and nonsensical.
Inne
12 tekstów
Milton i Rose Friedman, Wolny Wybór (2020)
Informacja o siódmym wydaniu słynnej książki amerykańskiego noblisty i jego żony, swego rodzaju biblii ekonomii neoliberalnej. Przetłumaczyłem ją w roku 1985. Pisana ze swadą, dla masowego odbiorcy. Kilkadziesiąt tłumaczeń, miliony wydanych egzemplarzy, telewizyjny serial.
English I translated Milton and Rose Friedman’s famous book Free to Choose in the 1980s. The first Polish edition was published by underground publishers during martial law in Poland, imposed by the communist regime. Since then, the book has gone through seven Polish editions, with the latest published in 2020.
Free to Choose, written with flair for a mass audience, is often regarded as a kind of Bible of neoliberal economics. It has been translated into dozens of languages, sold millions of copies, and even inspired a television series.
Jak powstał Wszechświat 🙂
Oglądając faunę Wielkiej Rafy, podziwiam poczucie humoru Stwórcy. Takie ustawienie parametrów ewolucji, aby stworzyć pławikonika jest żartem na miarę wszechczasów.
English Observing the fauna of the Great Barrier Reef, I admire the Creator’s sense of humor. Setting the parameters of evolution to create a leafy seadragon is a joke for the ages.
Harmonious Society Versus Conflict-Ridden Society: Marxism and Liberalism (1988)
Jacek Kwaśniewski, Jerzy Drygalski
English original of Polish text “Społeczeństwo harmonijne wobec społeczeństwa pełnego konfliktów. Marksizm i liberalizm”
Tekst opublikowany w książce “A Critique of Marxist and Non-Marxist Thought” , wydawnictwo: Praeger Special Studies, 1988.
Wielkość pliku pdf. 2,3 MB, wielkość tekstu – 23 strony
English The text was published in the book A Critique of Marxist and Non-Marxist Thought, Praeger Special Studies, 1988.
PDF file size: 2.3 MB, text length: 23 pages.
Podstawowe idee IV rozdziału książki “(Nie)realny socjalizm” w wersji angielskiej
How to Build Successful Capitalism in Third World Countries (2003)
“Jak zbudować w krajach Trzeciego świata efektywny kapitalizm”
English original Tekst przygotowany dla rządu irackiego w ramach pracy w Tymczasowych Władzach Koalicyjnych (Coalition Provisional Authority).Przekazany członkom Irackiej Rady Zarządzającej i wyższym urzędnikom irackiej administracji
Rok 2003, wielkość pliku pdf. 170 kB, Wielkość tekstu – 6 stron.
Omówienie koncepcji Hernando de Soto dla rządu irackiego (2003). W krajach Trzeciego Świata, w rękach ubogich, znajduje się wielki majątek (nieruchomości, maszyny, firmy), który formalnie znajduje się poza systemem prawnym. Pracuje, ale nie może stanowić hipoteki do zaciągnięcia kredytu na dalszy rozwój, nie może być oficjalnie podłączony do mediów, jest narażony na konfiskatę i zależność od zorganizowanej przestępczości. Te i inne ryzyka wymuszają ograniczanie wielkości tego rodzaju biznesu, co radykalnie spowalnia jego rozwój i wzrost. Jest to tzw. martwy kapitał. Przeniesienie go do świata legalnego jest receptą na dynamiczny rozwój potężnych zasobów majątku Trzeciego Świata. O tym, jak tego dokonać pisze peruwiański ekonomista Hernando de Soto. Jego Instytut na Rzecz Wolności Demokracji od prawie 30 lat pomaga wdrażać odpowiednie reformy w krajach Trzeciego Świata.
English A discussion of Hernando de Soto’s concepts for the Iraqi government (2003). In Third World countries, the poor hold vast assets (real estate, machinery, businesses) that remain formally outside the legal system. These assets work but cannot serve as collateral for loans to finance further development, cannot be officially connected to utilities, and are vulnerable to confiscation and dependency on organized crime. Such risks force limitations on these businesses, significantly slowing their growth and development. This is what de Soto calls „dead capital.” Bringing these assets into the legal system is a recipe for unlocking the dynamic growth potential of the Third World’s wealth. Peruvian economist Hernando de Soto explains how to achieve this. His Institute for Liberty and Democracy has been helping implement such reforms in developing countries for nearly 30 years.
No-Choice Elections (1990)
Jacek Kwaśniewski, Jerzy Drygalski
“Wybory bez wyboru”
Tekst opublikowany w Soviet Studies, April 1990
Wielkość pliku pdf. 2,5 MB, wielkość tekstu – 21 stron
English version of Analysis of the Electoral System in Communist Poland: A Fragment from the Book “Nie(realny) socjalizm” (Un-Real Socialism, see this page)
Początki polskiej prywatyzacji 1989-1991 (2014)
Profesjonalizm kontra polityka. Krzysztof Lis kontra Balcerowicz i Lewandowski
The Beginnings of Polish Privatization 1989–1991 (2014). Professionalism vs. Politics: Krzysztof Lis vs. Balcerowicz and Lewandowski
Rok 2014, wielkość pliku pdf 260 KB, wielkość tekstu – 10 stron
Polska prywatyzacja ma swego autora, Krzysztofa Lisa. Mianowany przez Mazowieckiego jako pełnomocnik rządu ds. prywatyzacji, kierował przygotowaniem prawa prywatyzacyjnego i przygotowaniem prywatyzacji pierwszych przedsiębiorstw. Nadzorował przygotowanie rynku kapitałowego, w tym giełdy. Był profesjonalistą. Niemal od początku ścierał się z wicepremierem Balcerowiczem, który kierując się racjami politycznymi, nieustanie naciskał na przyspieszanie prywatyzacji, mało zważając na zagrożenia z tym związane. Starcie tych punktów widzenia było nieuniknione. Lis pozornie z wicepremierem przegrał. Ministrem prywatyzacji został nie on, ale człowiek popierający idee Balcerowicza. Jednak pomysły przyspieszenia, autorstwa Balcerowicza a potem Lewandowskiego (program powszechnej prywatyzacji), zakończyły się fatalnie. Nazwano je najdroższą porażką III RP. Zaś metodologia prywatyzacyjna Lisa, oparta na sprawdzonych wzorach, była z powodzeniem jeszcze długo stosowana.
English These are my personal reminiscences as a witness and participant in the Polish privatization process, working in government roles. The architect of Polish privatization and the capital market was Krzysztof Lis. Appointed by Tadeusz Mazowiecki, Poland’s first post-communist Prime Minister, as the government’s plenipotentiary for privatization, Lis was tasked with preparing privatization laws, developing the legal framework for the capital market, and overseeing the initial privatization of enterprises, including the first public offerings.
Lis was a consummate professional who took a meticulous approach to privatization. From the outset, he opposed Deputy Prime Minister Leszek Balcerowicz, who was responsible for the market reorientation of Poland’s economy. Balcerowicz, driven by political considerations, advocated for rapid privatization through free voucher distribution, often overlooking the associated risks. This clash of perspectives was inevitable. Seemingly, Lis lost the battle when Balcerowicz blocked his appointment as Minister of Privatization, favoring someone aligned with his own views.
However, the outcomes proved otherwise. Balcerowicz’s fast-track privatization strategy, later supported by Janusz Lewandowski’s universal privatization program, resulted in what many regard as the most expensive failure of the post communist Poland. In contrast, Lis’s methodology, rooted in proven models and a professional approach, was successfully applied for several years and laid the foundation for the creation of Poland’s capital market, including the stock exchange.
This chapter reflects on these early days of privatization, highlighting the tension between political expediency and professional rigor, and the lasting impact of these divergent strategies on Poland’s economic transformation.
Solidarność i komunistyczna władza. Dynamika konfliktu 1980 -1981 (2012)
Jacek Kwaśniewski, Jerzy Drygalski
Solidarity and the Communist Authorities: The Dynamics of the Conflict 1980–1981 (2012)
Tekst przygotowany i dyskutowany na seminarium „Solidarność. Nowe podejścia do analizy ruchu społecznego” w Collegium Civitas. Opublikowany na stronie uczelni seminarium.
A text prepared and discussed at the seminar „Solidarity: New Approaches to the Analysis of a Social Movement” at Collegium Civitas. Published on the seminar’s university website.
Rok 2012, wielkość pliku pdf. 335 kB, wielkość tekstu – 17 stron
Jak opisać gorący okres 1980 – 1981? Powstała wtedy Solidarność, którą komunistyczne władze chciały od początku zadusić. Bo też wolny związek zawodowy był kompletnie obcym ciałem w strukturze komunistycznej. Totalnie dysfunkcjonalnym. Był kanałem swobodnej artykulacji a permanentna blokada artykulacji była warunkiem przetrwania czerwonego. W tekście nie pokazujemy całości obrazu, jak konflikt między Solidarnością a władzą rozwijał się i zaostrzał, ale wskazujemy jaka była logika postępującego procesu destrukcji realnego socjalizmu w wyniku odblokowania artykulacji w kanale związkowym.
English In the late 1980s, my friend Jerzy Drygalski and I began writing a book on the dynamics of social and political conflict in Poland during 1980–1981. This period saw a wave of strikes in July and August 1980 that forced the communist regime to allow the formation of independent trade unions under Lech Wałęsa’s leadership. A year later, the communist regime crushed Solidarity by imposing martial law.
The book was to be based on our theory that suppressing free articulation was essential for the survival of communist rule. Solidarity, as a free trade union, represented a profound challenge to this system by acting as a channel for articulation that had been systematically blocked under communism. This unblocking of free expression undermined the regime, leading to the progressive erosion of real socialism.
The book remained unfinished, as the collapse of communism in 1989 brought new priorities for both Drygalski and me. We became actively involved in shaping Poland’s new reality. I worked on creating the Ministry of Privatization and preparing a privatization program, while Drygalski was appointed to dismantle RUCH, the communist organization that controlled the Polish press—a task for which he was well-prepared, as part of our joint PhD thesis had analyzed the suppression of free articulation in the press under communist rule.
Thirty years later, we were invited to deliver a lecture on our unfinished book. This text is based on that seminar paper and focuses on the logic of how unblocking free articulation through Solidarity in 1980-1981 contributed to the collapse of the communist regime. The paper was prepared for a seminar at Collegium Civitas, one of Warsaw’s universities.
Czytanie tekstów naukowych może być przestępstwem (2012)
Nauka i wydawniczy biznes spekulacyjny. Z jednej strony naukowcy i osoby pragnące się kształcić, z drugiej – wielkie wydawnictwa naukowe, które maksymalizują zysk poprzez minimalizowanie nakładów, maksymalizowanie ceny i celowanie w grupę bogatych nabywców instytucjonalnych. Dwa teksty pokazujące ten fenomen.
English Science and the speculative publishing business. On one side are scientists and those seeking education; on the other, large academic publishers maximizing profits by minimizing costs, raising prices, and targeting wealthy institutional buyers. Two texts explore this phenomenon.
O istocie poezji (1998)
On the Essence of Poetry (1998)
Wiersz zamieszczony w miesięczniku Tygiel Kultury 1-3 / 2010 (umieszczam go na mojej stronie, bo serwer Tygla przestał działać)
A poem published in the magazine Tygiel Kultury, issues 1–3 / 2010 (I’m posting it on my website because the Tygiel server is no longer active).
Spotkanie z przyjaciółmi, którzy pisują wiersze zachęciło mnie raz jeden, aby samemu spróbować. Tak powstał nieco prześmiewczy tekst. Ale tylko nieco…
English A meeting with friends who write poetry once encouraged me to give it a try myself. That’s how this somewhat satirical—but only slightly—piece came to be. The poem titled „The Essence of Poetry” was published in the cultural monthly Tygiel Kultury (Culture Melting Pot), issues 1–3 / 2010. Since the magazine is no longer in circulation, I have moved the poem to my server.
Jesień, morska świnka i inne rzeczy. Wiersz dla Mai (2018)
Autumn, a Guinea Pig, and Other Things. A Poem for Maja (2018)
Wierszyk o jesieni napisany dla mojej wnuczki Mai i zamieszczony tutaj na jej życzenie. Maja jest właścicielką wiersza i może dowolnie zmieniać jego treść. Każda recytacja w jej wykonaniu jest więc dobra.
English A little poem about autumn, written for my granddaughter Maja and posted here at her request. Maja owns the poem and can change its content as she pleases. Every recitation in her performance is therefore valid.
Poglądy numer 18. Jubileuszowy (2011) 🙂
Poglądy Numer 18. Jubileuszowy (2011) 😊
Rok 2011
Po trzydziestu latach przerwy wydaliśmy z przyjaciółmi numer 18 pisma, które było jednym z oficjalnych biuletynów NSZZ Solidarność w Łodzi. Żywot pisma przerwał stan wojenny (13.12.1081). Redakcję rozrzuciło po świecie, ale w rocznicę rozpoczęcia przez PZPR wojny z Polakami wydaliśmy kolejny numer. Sami zobaczcie, jak rozbiegły się nasze poglądy na obecną polską rzeczywistość. Niektórzy patrząc na nią są smutni, niektórzy – wkurzeni a inni się śmieją. Oczywiście polecam moje teksty, w których mówię niepoważnie o poważnych sprawach.
Poglądy Issue 18. Jubilee (2011) 😊
English After a 30-year hiatus, my friends and I published issue 18 of a magazine that had been one of the official bulletins of NSZZ Solidarność in Łódź in 1980-1981. Its run was interrupted by martial law (December 13, 1981). The editorial team was scattered across the world, but on the anniversary of the PZPR’s war against the Polish people, we released another issue. See for yourself how our views on contemporary Polish reality have diverged. Some look at it with sadness, some with anger, and others with laughter. Naturally, I recommend my texts, where I address serious matters in a lighthearted way.
Jerzy Drygalski, Źródła i przebieg europejskiej drogi rozwoju, zachodni model państwa i gospodarki
Jerzy Drygalski, Sources and Course of European Development, the Western Model of State and Economy, 2017, book outline
2017 konspekt książki
Przedstawiam tekst mojego nieżyjącego przyjaciela, Jerzego Drygalskiego. Jest to pierwszy konspekt jego nienapisanej książki o cywilizacji zachodniej. Jurek przysłał mi go w październiku 2017 roku. Niecały rok później umarł. Po jego zamyśle został tylko ten tekst. Jest to roboczy szkic, ale wiem, że Jurek dalej pracował i przed pójściem do szpitala miał już w głowie niemal gotową książkę. Prezentowany tekst jest dokładnie tym, który dostałem od Jurka.
English I present the text of my late friend, Jerzy Drygalski. It is the first outline of his unwritten book on Western civilization. Jurek sent it to me in October 2017. Less than a year later, he passed away. All that remains of his vision is this text. It is a working draft, but I know Jurek continued to develop it and had nearly completed the book in his mind before going to the hospital. The presented text is exactly as I received it from Jurek.
Bieżące informacje nad czym pracuję (od 2021)