My current work

Czerwiec / June 2024

Gdzieś w lutym albo w marcu poproszono mnie o wygłoszenie wykładu na podstawie książki “O ewolucji cywilizacji zachodniej”, którą referowałem na XII Zjeździe Filozoficznym (2023). Przerwałem pracę nad jej aktualizacją i zacząłem myśleć, jak ją streścić na 45-50 minut. To, co prezentuję teraz, w czerwcu, jest czymś znacznie więcej. Robiąc streszczenie przemyślałem krytycznie całą książkę i przedstawiony tutaj materiał zawiera również szereg nowych tez. Posłuży do aktualizacji samej książki. Jest stosunkowo niedługi (19 stron) i dobrze a niekiedy lepiej niż książka prezentuje moją generalną ideę, jak spojrzeć na historię Zachodu

Pracując nad wykładem, wymyśliłem przy okazji, jak można mierzyć historyczne tempo rozwoju europejskiej modernizacji w wiekach od VI do XIX. Bardzo różnorodne zjawiska składające się na modernizację mają wspólny mianownik – tworzą informacje. Dzięki pracom dwóch uczonych holenderskich, którzy zajęli się nieco innym problemem, można się pokusić o szacunek ilości informacji produkowanej w Europie w czasach historycznych. Ilość informacji można uznać za miarę modernizacji i jej tempa. Mój tekst jest zaproszeniem do dyskusji. Dołączam do niego model matematyczny (dostępny na życzenie) odsłaniający szczegółowo “kuchnię” mojego szacunku. 

Grudzień / December 2023

Dalej pracuję nad uzupełnieniami książki o ewolucji zachodniej cywilizacji. Teraz czytam Beckera i porównuję go z tekstami TMT (Terror Management Theory). Becker czytany ponownie odsłania inną twarz niż ta, którą opisują niemal wszyscy recenzenci i badacze jego twórczości. Traktuje religię, przede wszystkim chrześcijaństwo, jako absolutnie najlepszy system obrony przez lękiem egzystencjalnym. Nie jest to deklaracja ideologiczna, ale efekt rozważań nad tekstami klinicystów, takich jak Otto Rank, Norman O. Brown, Rollo May, Phillip Rieff czy Gregory Zilboorg.

Listopad / November 2023

Praktycznie cały bieżący rok i część poprzedniego pracuję nad książką o ewolucji zachodniej cywilizacji. We wrześniu prezentowałem tezy tej książki w Łodzi, na XII Zjeździe Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. W ciągu ostatnich miesięcy odbyłem szereg rozmów z filozofami, ekonomistami i socjologami na jej temat. Były to ciekawe spotkania. Rozmówcy byli kompetentni w swoich dziedzinach. Ich uwagi krytyczne dotyczyły często spraw zupełnie przeze mnie nieoczekiwanych. Wynikało to niekiedy ze skrótowego zaprezentowania przeze mnie tez mojej pracy. Stąd wniosek, że muszę niektóre fragmenty poszerzyć. Główna teza książki została uznana za interesującą, ale jak to bywa, nie wszyscy ją rozumieli tak jak ja. Wniosek, że trzeba ją sformułować bardziej klarownie. Byli oczywiście tacy czytelnicy, dla których moja książka stała się pretekstem do rozmyślań nad problemami, które ich zajmują. Byli też tacy, którzy pominęli większość tego, co napisałem i skoncentrowali swoje uwagi na jednym fragmencie. Jak zwykle, niezawodny był mój przyjaciel, wybitny polski filozof z Łodzi, którego recenzja była niesłychanie pomocna. Kiedy mu to powiedziałem, skromnie odparł, że recenzowanie jest fragmentem jego zawodu.

Kwiecień / April 2023

1/ Było sporo uzupełnień, ale tekst o ewolucji zachodniej cywilizacji jest gotowy. Ostatnia zmiana to dygresja, że rozważając ewolucję Zachodu, nie wolno zapominać o jego pozaeuropejskich odgałęzieniach i uzależnieniu od Europy kilkudziesięciu procent powierzchni globu (ss. 15-16). Temat zasługuje na coś więcej, ale tekst o ewolucji jest  zapisem konceptualnym, czyli platformą startową do prac bardziej szczegółowych. 2/ sam się zdziwiłem, gdy policzyłem, ile stron opublikowałem na mojej stronie od roku 2020 zobacz   3/ będę aktualizować podstronę i tekst Christianitas. 4/ przydałaby się aktualizacja wersji angielskiej mojej strony. 5/ rzeczy, które należy zrobić jest bardzo wiele. Technicznych, merytorycznych. Powinienem wygrać szóstkę w Lotka i zatrudnić jedną – dwie osoby.

Luty / February 2023

1/ Zgodnie z obietnicą przedstawiam tekst o ewolucji zachodniej cywilizacji po uzupełnieniach  2/ Teraz wrócę do tekstu z czerwca 2022, w którym badałem możliwe konsekwencje wydłużenia naszego życia o kilkaset lat. Wymaga wprowadzenia kilku zmian. 3/ Następnie może zabiorę się do tekstu o narodzinach jednostki w Średniowieczu. 4/ Inne pomysły tłoczą się w kolejce, ale który wygra i będzie napisany, nie wiem.

Styczeń / January 2023

Prezentuję zaawansowaną, ale nie finalną, wersję tekstu, nad którym pracuję od kilku miesięcy; jak spojrzeć na historię zachodniej cywilizacji, by dostrzec logikę jej rozwoju. To swego rodzaju mapa drogowa. Zawiera podstawowe pomysły oraz instrukcję dalszej pracy, jaki obrać kierunek, na co zwracać uwagę. Jest również przymiarką do sformułowania hipotez szczegółowych. 2/ po skończeniu tego tekstu muszę wrócić do tekstu z czerwca 2022, w którym badałem możliwe konsekwencje wydłużenia naszego życia o kilkaset lat. Wymaga wprowadzenia kilku zmian. 3/ Następnie może zabiorę do tekstu o narodzinach jednostki w Średniowieczu. 4/ Inne pomysły tłoczą się w kolejce, ale który wygra i będzie napisany, nie wiem.

Listopad / November 2022

Znowu zrobiłem coś innego niż zapowiadałem. Miałem pracować nad tekstem o narodzinach w Średniowieczu człowieka jako jednostki i implantowaniu mu do głowy marzeń i lęków eschatologicznych, które towarzyszą nam do dzisiaj. Tymczasem napisałem mapę drogową czegoś znacznie większego. Jest to tekst o ewolucji zachodniej cywilizacji. Krótki, ale zawiera wszystkie podstawowe pomysły. Planowany tekst o narodzinach jednostki będzie jego pierwszym fragmentem. Dwa moje teksty (z 2006 i 2022) są podstawą innych części tekstu o ewolucji cywilizacji zachodniej.

Wrzesień Październik / September October 2022

Zamiast tekstu o światowej literaturze nt. fenomenu europejskiego, zrobiłem na ten temat wykład. Wykład nie dla specjalistów: czym jest fenomen i krótko o literaturze przedmiotu. Teraz pora na tekst o narodzinach w Średniowieczu człowieka jako jednostki i implantowaniu mu do głowy marzeń i lęków eschatologicznych, które towarzyszą nam do dzisiaj.

Czerwiec / June 2022

Skończyłem tekst, nad który pracowałem z przerwami od listopada i który już kilkukrotnie zapowiadałem. Jego treść w największym skrócie: wiek XX wydłużył średnią długość życia bezprecedensowo i wzbudził jeszcze większe oczekiwania i nadzieje. Czy te oczekiwania mają mocne podstawy? A jeśli uda się wydłużyć życie daleko poza obecne granice biologiczne, co się stanie ze śmiercią?

luty / February 2022

Chcę przypomnieć mój tekst, zatytułowany “Rosja czyli nieszczęście świata”, pisany po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w roku 2014. W lutym 2022 roku znowu, niestety aktualny. Pokazuję w nim, dlaczego Putin zachowuje się jak psychopatyczny gangster. Jest to analiza ekonomiczna i politologiczna.

Styczeń / January 2022

Cały czas pracuję nad tym, co jest opisane w notce listopadowej. Ale pisząc o potencjalnej możliwości, że nie będzie nam zależeć na zachowaniu pierwotnej, “starej” tożsamości osobowej, gdy granica życia przesunie się z 90 do 500 lat, trafiam na problem definicji tożsamości osobowej i definicji śmierci. Tanatologia (nauka o śmierci człowieka) jest już wielką dziedziną wiedzy. Nie mogę jej ominąć. Ponadto, ci którzy głoszą, że “choć nie będziemy nieśmiertelni, to przestaniemy umierać”, czyli transhumaniści nie tylko zbudowali już pokaźną bibliotekę tekstów, ale inwestycje mające na celu radykalne wydłużenie życia wyniosły w roku 2021 110 mld. dolarów a bank Merrill Lynch przewiduje, że w roku 2025 osiągną poziom 610 miliardów. Transhumanizmu więc też nie można pominąć. I na koniec powstaje pytanie, jakie to procesy historyczne i jak daleko sięgające wstecz nakierowały naszą cywilizację na ten kurs.

Inna sprawa. Doszedłem do wniosku, że Dave Gerr, znany autor książek o jachtingu nie potrafi prawidłowo przeliczyć siły wiatru na energię mechaniczną żagla. Przedstawiłem mu moje wyliczenia zgodne ze wzorami konwersji znanymi z fizyki, które są zdecydowanie różne od jego. Po wstępnej odpowiedzi i obietnicy, że omówi ze mną tę sprawę, Gerr zamilkł i nie reaguje na maile. Wniosek: nie chce przyznać, że się na tym nie zna. A to dla niego wstyd nielichy.

ENG  I am still working on what is described in the November note. But pondering the possibility of not caring to preserve the original, “old” personal identity, when we’ll push the bounds of lifespan from 90 years nowadays to 500 in a few next decades (within a century at most), I come across the problem of the definition of personal identity and the definition of death. Thanatology (the science of human death) is already a great field of knowledge. I can’t skip it over. Moreover, those who claim that “although we will not be immortal, we will stop dying”, i.e. transhumanists, not only have already built a substantial library of texts, but investments directed to radically extend our lifespan amounted to 110 billion in 2021 dollars and Merrill Lynch bank predicts that by 2025 they will reach the level of 610 billion. So transhumanism cannot be ignored either. Finally, the question arises: what historical processes have guided our civilization onto this course.

Another thing. I came to the conclusion that Dave Gerr, the author of many books on yachting, cannot correctly convert the force of the wind into the mechanical energy of a sail. I presented him with my calculations according to the conversion formulas known from physics (see my notes February – April, 2021), which are definitely different from his calculations. After an initial reply and a promise to discuss the matter with me, Mr Gerr fell silent and does not respond to mails. Conclusion: he doesn’t want to admit that he was writing erronous things in his books, because he has not got the right technical expertise in the matter.

Listopad / November 2021

Zainteresował mnie następujący temat: czy żyjąc kilka razy dłużej tożsamość osobowa będzie miała dla nas równie wielką wartość, jak obecnie? Czy żyjąc np. 600 lat będziemy mieli jakąś więź emocjonalną z samym sobą sprzed 450 lat? Bo cywilizacja zachodnia ma wyraźny priorytet, by żyć coraz dłużej. Udział wydatków na ten cel w PKB rośnie nieustannie i bardzo szybko. Ale czy nie okaże się, że osiągnąwszy pewien pułap długości życia, priorytet Dłużej zniknie? Bo nie będziemy poczuwali związku z samym sobą z dalekiej przeszłości? Poczucie JA może będzie dotyczyć ostatnich kilkudziesięciu lat. Czy nie trzeba będzie wówczas zredefiniować pojęcia śmierci?

ENG  I am working on an issue under the working title: if our lifetime could be several times longer, would personal identity be as valuable to us as it is now? The question is: living e.g 600 years, will we have any bonds with ourselves from 450 years ago? Western civilization has a clear priority to live longer and longer. The expenditures for this purpose as GDP share are growing continually and very quickly. But having reached a certain lifespan, will not the Be-Longer priority disappear? Because we will not feel any bonds with ourselves from the distant past? May be the sense of self will relate to the last several dozen years. Will we need to redefine the concept of death then?

Wrzesień / September  2021

Skończyłem tłumaczenie pracy o koloniach europejskich i nie tylko europejskich. Teraz zaczynam pisać coś, co może stać się posłowiem do mojej książki “Cywilizacja zachodnia i Czas”. Więcej o tym pomyśle w notce z sierpnia (w wersji angielskiej).

ENG  Translation of paper on colonial empires completed. Now a while of rest. And first attempt to to make something like the Afterword to my widele-read book Western Civilization and Time (see few words about that in August note).

Sierpień / August  2021

Skończyłem liczenie obszarów kolonialnych od XV do XX wieku, stulecie po stuleciu, kontynent po kontynencie, imperium po imperium. To chyba pierwsza taka praca, bo nie spotkałem tak szczegółowej analizy. Miałem to zrobić w dwa tygodnie i napisać kilkanaście stron, zajęło mi dwa miesiące i prawie 70 stron. Odpocznę kilka dni i albo znowu się zabiorę do zakończenia książki o statkach średniowiecznych albo spróbuję napisać syntetyczny tekst z pogranicza teologii i futurologii. Byłoby to swoiste posłowie mojej książki “Cywilizacja zachodnia i czas”. I zarazem rozwinięcie pewnej myśli tam zawartej. W rozdziale 7 (str. 259-261), pisząc o przyszłych technologiach przedłużania życia, zapytałem, czy po przekroczeniu pewnej jego długości, obecnie dla nas jeszcze nieosiągalnej, rzędu na przykład 400-600 lat, nie pojawi się zupełnie nowy problem. Czy żyjąc bardzo długo będzie nam nadal zależeć na zachowaniu własnej tożsamości mimo upływu czasu?

ENG  I finished estimating colonial areas from the 15th to the 20th centuries, century by century, continent by continent, empire after empire. This is probably one of the first works in the mattter, because I have not come across such a detailed analysis yet. I wanted to do it in two weeks and write a dozen pages but it took me two months and there are 69 pages. Now I want to rest for a few days and come back again to Conclusions in my book about medieval ships. Or I will try to write a text, a kind of afterword to my book “Western Civilization and Time”, developing certain thought contained therein. In Chapter 7 (pp. 259-261), writing about the future technologies of life extension I formulated the thought that after exceeding a certain length of life currently unattainable for us of the order of 400-600 years a whole new problem can emerge. Currently one of human top priorities is desire to live as long as possible. Huge and still rising investments go for this purpose. But living several times longer than today, will we still care about maintaining our own identity? Will I look after to keep the feeling that I am the same person as I was 400 years ago?

Lipiec / July  2021

Uważny czytelnik zauważył, że czasem robię co innego, niż zapowiadałem a teksty, które zapowiadałem nie pojawiają się na stronie. To fakt. Zamiast tekstu o Koperniku i łącznej mocy energetycznej wczesnonowożytnej floty, opublikowałem argumentację na rzecz Kościoła i chrześcijaństwa, jako głównych zmiennych wyjaśniających fenomen europejski. A teraz sprawiam moim czytelnikom niespodziankę tekstem, w którym obliczam tempo i skalę europejskiej kolonizacji. Skłoniła mnie do tego lektura ciekawej książki  P.T. Hoffmana “Why Did Europe Conquer the World?” a zwłaszcza fragment podejmujący ten temat. Postanowiłem zająć się tym problemem szczegółowo. Przy okazji okazało się, że nawet podstawowe obliczenia dotyczące tempa europejskiej kolonizacji są prawie całkowicie zaniedbane.

ENG The attentive reader noticed that sometimes I do something different than I have been announcing earlier. E.g unexpectedly I published text about what speaks in favour of Church and Christianity being the main variables explaining the European phenomenon. And now I surprise my readers with calculations on the pace and scale of European colonization in 1492-1914 period. The question is simple. How much did the areas controlled by the European empires grow? The question is simple, interesting and important but a little has been done so far in the matter.

Czerwiec / June  2021

Praca nad Zakończeniem książki “Średniowieczne statki handlowe” postępuje, choć wolniej niż myślałem. Zebrałem materiały na temat portugalskiej wojny morskiej z imperium Osmanów w XVI wieku w Azji. Także o wojnach morskich królestw hinduskich: Wielkiego Mogoła, Maratha i Mysore, z Anglikami w XVII i XVIII wieku. Także o hinduskim przemyśle stoczniowym tego okresu. Mam materiały na temat statków skarbowych Zheng He, oceniające krytycznie mit o ich wielkości. Także tłumaczące w nowy i ciekawy sposób ideę siedmiu wypraw Zheng He. Zebrałem dane liczbowe o handlu Azja – Europa w wiekach XVI – XVIII oraz dane o polinezyjskich konstrukcjach statkowych i tych z Azji południowo wschodniej. Osobno zbieram materiały na temat głębokich przyczyn zamorskiej ekspansji Europy. Fascynujący jest również wątek motywów i przyczyn eksploracji Afryki zachodniej przez Portugalię. Teraz głównie myślę, jak te informacje zamknąć w kilkunastu stronach zakończenia. Konkretnie zaś, jakie zadać pytanie, które wykorzysta i uporządkuje te wszystkie materiały proponując wyjaśnienie fenomenu zamorskiej ekspansji Europy w okresie wczesnonowożytnym.

ENG  Work on the Conclusion of the book “Medieval Merchant Ships” is slowly progressing. I collected materials on the Portuguese naval wars against the Ottoman Empire in the 16th century in Asia. Also about the sea wars of the Hindu kingdoms: the Great Mogul, Maratha and Mysore, with the English in the 17th and 18th centuries. Also about the Indian shipbuilding industry of that period. I have materials on Zheng He’s treasure ships criticizing the myth of their size. Also explaining in a new way the philosophy behind the ​​Zheng He’s seven expeditions. I collected data on Asia-Europe trade in the 16th – 18th centuries and data on Polynesian ship constructions and those from Southeast Asia. Separately, I collect materials on deep causes (economic, geopolitical, social) of the European overseas expansion. The theme of the motives and reasons for Portugal’s exploration of West Africa is also fascinating. Having all this I mainly think how to fit that information in a dozen or so pages of the Conclusion. Specifically, what question to ask, which will use and organize all these materials, proposing an explanation of the phenomenon of Europe’s overseas expansion in the early modern period. 

Maj / May 2021

Kontynuuję pracę nad nowym zakończeniem książki “Średniowieczne statki handlowe”. Po zaprezentowaniu ewolucji konstrukcji statkowych od I do XVI wieku, chcę wskazać XV-XVI wieczne źródła morskiej ekspansji Portugalii i porównać to z funkcjonowaniem ówczesnej cywilizacji azjatyckiej.

Poza tym, publikuję krótki, 3,5 stronicowy tekst (“Dlaczego Kościół, dlaczego chrześcijaństwo?”), który objaśnia, dlaczego wybrałem Kościół i doktrynę chrześcijańską jako główne zmienne wyjaśniające cywilizacyjną eksplozję Europy zapoczątkowaną w wiekach średnich.

Kwiecień / April  2021

Aktualizuję książkę “Średniowieczne statki handlowe”. Piszę nowe zakończenie. Chcę rzucić okiem na XV i XVI wieczny morski i oceaniczny handel państw Azji i ludów Polinezji. Sprawdziłem też napisane fragmenty o iberyjskiej ekspansji oceanicznej. Przy okazji zrobiłem tłumaczenie klasycznej pracy Guinote’a “Ascensão e declínio, da Carreira da Índia (Séculos XV-XVIII)”. Tekst zawiera wiele ważnych i ciekawych informacji o stratach, jakie armady poniosły w ciągu kilkuset lat.

Inna sprawa. Autor książek o jachtingu, który zamieścił swoją wersję informacji o przeliczeniu siły wiatru na energię mechaniczną żagla, nie odpowiada na moje prośby, by skonfrontował ją ze wzorami konwersji znanymi z fizyki. Bo wyniki są zdecydowanie inne.  Po wstępnej odpowiedzi, zamilkł i nie reaguje na maile. ???

ENG I am updating the book “Medieval Merchant Ships” and writing new Conclusion. My focus is on the ocean trading of Asian nations and Polynesian people. Besides, I did a translation of a classic Guinote’s work  “Ascensão e declínio, da Carreira da Índia (Séculos XV-XVIII)”. The paper contains a lot of important and interesting information about losses of portuguese armadas.

Unfortunately, the author of well known books on jachting got silent. His data about mechanical energy generated by sails are quite different from those that can be calculated on the basis of known formulas. In March I asked him to explain the difference. Initially he promised but later got silent. I asked him again and nothing. ???

Marzec / March  2021

Czekam na dyskusję ze specjalistą od jachtingu, na temat energii mechanicznej generowanej przez żagle i dlatego odłożyłem na bok tekst o szacowaniu łącznej mocy energetycznej (w postaci napędu żaglowego) średniowiecznej, europejskiej floty handlowej. Tekst o kosmologii Kopernika też czeka w kolejce. Robię aktualizację mojej książki “Średniowieczne statki handlowe”. Poznałem  norweskiego  historyka Johanna Rasmusa Brandta, który zrobił bardzo interesujące szacunki wielkości rzymskiej floty handlowej. Usunąłem z mojej książki stare informacje na ten temat i wstawiłem nowe, za Brandtem. I kontynuuję aktualizację książki

ENG I wait for the discussion, with the specialist in jachting, on the mechanical energy generated by sails, and that’s why I have put aside the text on the estimation of the energy capacity (in the form of sail propulsion) of the medieval European merchant fleet. The text about Copernicus’ cosmology is also waiting in the queue. Recently I’ve met the Norwegian historian Johann Rasmus Brandt, who made very interesting estimates of the size of Roman merchant fleet. So interesting that I’ve removed old information on this subject from my book “Medieval Merchant Ships” and inserted new information after Brandt. Now I continue updating the book.

Luty / February  2021

Aktualnie pracuję nad dwoma tekstami. Pierwszy to rozszerzona aktualizacja artykułu o przemysłowej energetyce Średniowiecza. Pięć lat temu napisałem krótko o znaczeniu młynów i wiatraków dla rozwoju gospodarczego średniowiecznej Europy (Młyny i wiatraki). Teraz chciałbym moją argumentację poszerzyć i uzupełnić o bardzo ważny i pominięty wtedy składnik. W pełnym Średniowieczu młyny i wiatraki dostarczały Europie energii w wysokości ok. 600 tysięcy koni mechanicznych. Ale przecież energia wiatru napędzała całą europejską flotę handlową a ta była kluczowym elementem średniowiecznej rewolucji handlowej. Z jakich więc mocy energetycznych korzystała ta rewolucja? Mam nadzieję, że praca, jaką włożyłem w napisanie książki o średniowiecznych statkach handlowych (patrz tutaj) pozwoli na dokonanie tego szacunku a przynajmniej wskazanie kierunków, którymi należy podążyć, aby ten szacunek wykonać.

Drugi tekst jest związany z kosmologią Kopernika i Ptolemeusza. Istnieje wiele, zdecydowanie rozbieżnych ocen na temat znaczenia dzieła Kopernika w historii nauki. Chciałbym zobaczyć, jakie są źródła tego zróżnicowania. To wymaga m.in. jasnej, ale nie uproszczonej, prezentacji, czym się różni kosmologia Kopernika od Ptolemeusza.